5 rzeczy, które należy sprawdzić przed podpisaniem umowy

Wzajemne zaufanie pracodawcy i pracownika to cenna rzecz, ale przede wszystkim trzeba zadbać o swój interes, żeby zapobiec ewentualnym nieprzyjemnościom. Dlatego zawierając umowę o pracę, należy dokładnie  sprawdzić, czy jest ona zgodna z wcześniejszymi ustaleniami. Oto pięć kluczowych elementów, na które trzeba zwrócić szczególną uwagę.

1. Rodzaj umowy o pracę

Bez wskazanego rodzaju umowa będzie nieważna. W polskim prawie pracy istnieją cztery rodzaje umowy o pracę.

• Umowa na okres próbny – zawierana maksymalnie na 3 miesiące. Pracodawca nie może wskazać dłuższego okresu, a nawet jeśli to zrobi, to umowa i tak wygasa po 3 miesiącach.
• Umowa na czas określony – w tym przypadku prawo nie definiuje maksymalnego okresu trwania umowy. Należy jednak pamiętać, że pracodawca może zawrzeć dwie umowy na czas określony (nie licząc umowy na okres próbny). Kolejna jest automatycznie umową na czas nieokreślony. Specjalną formą umowy na określony jest umowa na zastępstwo.
• Umowa na czas nieokreślony – umowa zawierana bezterminowo.
• Umowa na czas wykonywania określonej pracy – automatycznie rozwiązywana po wykonaniu danej pracy. W tym przypadku należy sprawdzić, czy praca została odpowiednio opisana, tak aby było wiadomo, kiedy zostaje zakończona.

2. Wynagrodzenie                                        

Wynagrodzenie musi zostać podane jednoznacznie w kwocie brutto. Zdarzają się sytuacje, że pracodawca na umowie podaje najniższą krajową, a różnicę dopłaca „do ręki”. Są jednak dwie wady takiego rozwiązania. Zgoda pracownika na takie warunki jest jednoznaczna z popełnieniem wykroczenia i nigdy nie mamy pewności, że pracodawca dopłaci nam kwotę zwiększającą wynagrodzenie. Należy również zwrócić uwagę, czy na umowie nasza pensja nie jest podzielona np. na podstawę i premię. W takim przypadku również nie ma pewności otrzymania całej kwoty wynagrodzenia.

3. Termin rozpoczęcia i miejsce wykonywania pracy

Pracodawca powinien jasno określić, od kiedy pracownik rozpoczyna pracę. Termin ten może być wskazany według konkretnej daty kalendarzowej lub od zdarzenia, którego nadejście jest pewne.

Na umowie powinno się znaleźć również miejsce wykonywania pracy, choć jego brak nie świadczy o nieważności umowy (art. 29 par. 1 pkt 2 k.p.). Zazwyczaj jest to siedziba pracodawcy, lecz w dzisiejszych czasach, w których przoduje mobilność, może się zdarzyć, że miejscem wykonywania pracy będzie konkretny region (miasto, województwo lub cały kraj).

4. Wymiar pracy

Oprócz ustalenia wymiaru czasu pracy (pełny etat, pół etatu itd.) zatrudniający może podać limit godzin, po przekroczeniu którego będzie wypłacany dodatek za przepracowane godziny nadliczbowe.

5. Okres wypowiedzenia

W przypadku umowy na czas określony do 6 miesięcy nie można jej rozwiązać za wypowiedzeniem przed jej datą końcową. Jest to możliwe dla umów zawartych na okres dłuższy niż 6 miesięcy, ale tylko jeśli na umowie znajdzie się klauzula o możliwości wypowiedzenia ze wskazaniem okresu wypowiedzenia. Jeżeli w niedalekiej przyszłości będziemy chcieli zmienić pracę, należałoby dopilnować, aby taki zapis pojawił się w umowie. Brak takiego zapisu jest dla nas wprawdzie korzystny, bo oznacza, że pracodawca nie może nas zwolnić, jednak wtedy również sami nie będziemy mogli się zwolnić. Umowę można rozwiązać na mocy porozumienia stron i w razie upadłości lub likwidacji firmy.

Okres wypowiedzenie dla umów na czas nieokreślony jest zdefiniowany w Kodeksie pracy, nie ma więc konieczności podawania go na umowie.

Kiedy umowa jest nieważna:

• gdy nie ma wyraźnie podanych stron umowy; 
• gdy nie został określony rodzaj pełnionej pracy;
• gdy w umowie na czas określony nie wskazano czasu jej trwania.